Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde

Muziekcognitie is een betrekkelijk jong vakgebied. Het zoekt antwoorden op vragen als: Wat is muzikaliteit? Hoe werkt de perceptie van muziek? en Waarom blijven sommige melodieën zo lang hangen? Henkjan Honing is hoogleraar Muziekcognitie aan de Universiteit van Amsterdam en geeft ons een inkijkje in het vakgebied en hoe hij daar in terechtkwam.

Auteurs: Marieke de Boer en Vincent Icke

In de jaren tachtig van de vorige eeuw was Henkjan Honing helemaal gefascineerd door de computer. “Ik was componist en je kon elk geluid produceren dat je wilde. Dat was een utopische tijd. Er leefde ook het idee dat er een formule was waarmee je de muziek kon maken die je voor ogen had. Als computationeel componist vond ik dat destijds een fascinerend idee. Daar ben ik alleen dramatisch van terug gekomen.”

“Een belangrijk keerpunt in mijn denken was toen ik een machine wilde maken die niets deed behalve luisteren. Ik heb een stuk gemaakt voor twee slagwerkers die elkaar niet konden horen of zien. De computer hoorde wat ze speelden en speelde op hun koptelefoon terug wat ze speelden. De slagwerkers dachten dus dat ze zichzelf hoorden. Vervolgens ging de computer hen dirigeren en liet bijvoorbeeld de ene iets sneller spelen en de ander steeds wat langzamer. Het idee was dat ze in het begin allebei een willekeurig ritme herhalend speelden en aan het eind allebei precies hetzelfde. Er bleek echter amper theorie te zijn om de computer uit te leggen wat ze aan het spelen waren. Wanneer is iets een kwart of een achtste? Of wanneer is het een langzaam gespeelde kwart of een snel gespeelde kwart? Er was wel muziektheorie, maar men kon het nog niet zo formaliseren dat een computer het begreep.”

Lees het volledige artikel in het julinummer van het NTvN.