Artikel
Akoestiek meten met mensen in de zaal
Gepubliceerd: 1 July 2017 13:23
Wanneer het publiek binnenkomt, verandert de akoestiek van de concertzaal. Ook de musici zelf hebben als ‘object’ invloed op de manier waarop hun geluid zich verspreidt vanaf het podium. Het is dus van belang om de zaalakoestiek te meten als er mensen in de zaal zijn, maar hoe doe je dat?
Auteurs: Remy Wenmaekers en Constant Hak
Het openingsconcert van een nieuwe concertzaal is een spannend moment. Met bloed, zweet en tranen is er gewerkt aan een nieuw ‘muziekinstrument’ dat voor het eerst zal klinken. Het orkest zet in en het publiek valt stil, luistert naar de muziek en… ook naar de akoestiek. Eerdere oefensessies waren met een lege zaal; het is voor het eerst dat de zaal gehoord wordt mét publiek waarvoor hij ontworpen is. Is de galm wel genoeg, of juist te veel? Hoe is de balans tussen de instrumentgroepen? Kan ik de details ‘verstaan’? Word ik omspoeld door het geluid of voel ik juist een afstand? En hoe zit het met de musici, kunnen die elkaar wel horen? Lange vragenlijsten met veel proefpersonen zijn nodig om hier een antwoord op te krijgen. Smaken verschillen bovendien want de een wil vooral een hoge luidheid en de ander wil juist alle details horen. Ook zal de pers zijn invloed hebben op het oordeel, want wat vinden de recensenten? En wat is de reactie van de politiek, die het bouwbudget alleen maar heeft zien toenemen? Het is duidelijk dat er meer krachten in het spel zijn dan de natuurkundige. Toch wordt juist op basis van fysische grootheden de akoestiek van een concertzaal ontworpen. Grootheden zoals nagalmtijd, clarity, sound strength en interaural cross correlation, die correleren met de menselijke perceptie van galm, helderheid, luidheid en ruimtelijkheid, worden afgeleid uit impulsresponsies van de zaal. Het heeft echter de voorkeur deze grootheden te meten in een zaal bezet met publiek én orkest.
Lees het volledige artikel in het julinummer van het NTvN.
Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde
Het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde is hét Nederlandstalige vakblad voor natuurkundigen, vol nieuws uit de natuurkunde. Een greep uit de onderwerpen: onderzoek aan de frontlinie, natuurkunde en kunst, onderwijs, bijzondere loopbanen, interviews met prominente wetenschappers en een kijkje in de keuken bij bedrijven. Jaarlijks verschijnt vlak voor de zomer een extra dik themanummer. Leden van de NNV ontvangen het tijdschrift maandelijks.
Speciale editie Beestachtige fysica
Beestachtige fysica is de naam van onze speciale editie van 2023. De mens, biologisch gezien ook een dier, heeft enkele bijzondere eigenschappen. Een opponeerbare duim, die het gebruik van gereedschappen makkelijker maakt, rechtop lopen en de ontwikkeling van spraak. Het stelt ons in staat elk werelddeel te bevolken. Toch hebben (andere) dieren eigenschappen waar wij alleen van kunnen dromen. Wat denk je van dieren die kunnen vliegen of het aardmagnetisch veld kunnen detecteren? We zetten dieren in voor ons eigen bestwil en putten inspiratie uit de natuur voor de ontwikkeling van nieuwe materialen, maar laat je in dit nummer vooral ook verwonderen over de veelzijdige fysica die het dierenleven rijk is.
Het themanummer Beestachtige fysica is los te bestellen door een mailtje te sturen aan het NNV-bureau (bureau@nnv.nl), vergeet niet om een verzendadres te vermelden. Het nummer kost 10 euro, inclusief btw en verzendkosten (voor verzenden naar het buitenland rekenen we extra kosten).